सीमा नसलेले कलाकार, एक सैनिक नसलेले – छायाचित्रकार प्रवीण तलान

प्रवीण तलान एक आंतरराष्ट्रीय स्तरावरील फैशन आणि लाइफस्टाईल छायाचित्रकार आहेत, ज्याने संपूर्ण आशिया, आफ्रिका आणि युरोपभर काम केले आहे - फैशन टीव्ही, वोग आणि यूनाटेड नेशन सारख्या. प्रवीण तलान तर बॉलिवुड, क्रीडा, संगीत, संगीत, राजकारण, अध्यात्म किंवा कॉर्पोरेट म्हणून विविध उद्योगांमध्ये पसंतीचे कलाकार आहेत. 

त्यांची शक्ती त्यांच्या विषयाच्या आत्म्याला पळवण्याकरिता, प्रकाशाचा नवीन उपयोग, अखंडपणे कला, फैशन आणि वारसा एकत्रित करण्याची क्षमता आहे. मूलभूत, प्रेरणादायक, मूळ आणि सर्जनशील छायाचित्रकार म्हणून प्रसिद्ध, ताज महाल, फैशन आणि इंडिया बॉर्डरमैन वर त्याचे कार्य जगभरात प्रकाशित झाले आहे.

आंतरराष्ट्रीय फैशन सर्किटमध्ये त्यांची वाढती लोकप्रियता त्यांना क्रॉस रोडवर आणून युरोपमध्ये स्थलांतरित करण्यात आली, ज्यामुळे भारतातील व्यावसायिक अर्थाने किंवा भारतातच राहिला. आंतरराष्ट्रीय माध्यमे यांनी नेहमीच भारताला सांप, वल्हे, झोपडपट्टी आणि 'सती' म्हणून प्रक्षेपित करण्याचा इशारा दिला. त्यांनी आपल्या कला आणि प्रभावांचा वापर करून भारताला परदेशात वैभव मिळविण्याऐवजी सकारात्मक प्रकाशाने जगण्याचा निर्णय घेतला.

आपल्या व्यावसायिक कारकीर्दीच्या शिखरावर त्याने चार वर्षे विश्रांती घेतली आणि युनिफर्ड सैन्याच्या वैभवात आणि क्षमतेचे कॅप्चर केले आणि स्त्रिया सशक्तीकरणावरील प्रकल्पांवर लक्ष केंद्रित केले. आधुनिक प्रगतीशील देशावर प्रकाश टाकत जेथे महिला समान भागीदार होत्या. त्यांनी केंद्रीय लष्कराच्या पोलिस दलात महत्वपूर्ण योगदान दिले असून त्यांनी एक लाखांहून अधिक छायाचित्रे तयार करून त्यांचे मिशन आणि क्षमता दर्शविल्या आहेत. देशामधील अग्रगण्य छायाचित्रकार म्हणून त्यांनी लष्करी, नौदल, तटरक्षकदल, वायुसेना, बीएसएफ, एनएसजी, सीआयएसएफ, सीआरपीएफ, एसएसबी आणि राज्य पोलिसांबरोबर जवळजवळ सगळे गणवेश घेतलेले आहे.

या प्रक्रियेमध्ये ग्रस्त असणा-या अनेक गंभीर दुखापत; तो या चट्टे चढ़ून वर जातो, जसे पदक आपल्या कर्कश आणि उत्कटतेचा उत्सव साजरा करतात. युवकांना प्रेरणा देण्यासाठी जागतिक पातळीवर एक मजबूत आणि समर्थ राष्ट्र म्हणून भारताची मजबूती राखण्यासाठी त्यांचे एक हजार मोफत डाऊनलोड करण्यायोग्य वॉलपेपर तयार करणे हे त्यांचे ध्येय आहे.

त्यांची दृढ श्रद्धा अशी आहे की एक अधिकारशील महिला इतर अनेकांना सामर्थ्य देतो. महिला अशक्त नाहीत, ती कधीही नव्हती. कालावधी अलीकडेच हे ओळखले गेले होते, जेव्हा जागतिक आघाडीच्या फैशन ब्रॅण्ड वॉगने आपल्या दहाव्या वर्धापनपूर्व आवृत्तीमध्ये महिला-इन-फोर्सवर आपल्या कामावर एक विशेष फोटो-निबंध करण्याचा निर्णय घेतला.

आंतरराष्ट्रीय स्तरावर भारतीय महिलांना एकसमान गणनेत घेऊन त्यांना भारतीय स्त्रीची खरी क्षमता जाणवण्यामध्ये योगदान देणे हेच त्यांचे योगदान आहे आणि हे त्यांच्या आगामी प्रदर्शनासाठी देखील विषय आहे.

साल २०१२ मध्ये ताजमहल मध्ये सुरू झालेल्या मरणाची कलाकृतींनी कला, फैशन आणि इतिहासातील गतिशील सहकार्याद्वारे आपले मूळ काबीज केले. थीम केवळ ताज म्हणून नव्हे तर वास्तुकला, डिझाइन, अभियांत्रिकी, शिल्पकला यांना प्रोत्साहन देण्यासाठी होते. 'वुईत लव फ्रॉम ताज' आंतरराष्ट्रीय व्याप्ती सह जागतिक स्तरांवर कौतुकाची थाप मिळाले.

साल २०१३ मध्ये संयुक्त राष्ट्रसंघाने त्यांना एड्स प्रभावित सेक्स वर्कर्स संबंधित विविध मानवाधिकारांच्या मुद्द्यांवर प्रकाश टाकण्यासाठी 'ए डे इन द लाइफ ऑफ ए सेक्स वर्कर' नावाच्या प्रकल्पावर सहकार्य करण्याचे निमंत्रित केले. यूएनएड्स ने वेगवेगळ्या परिषदेत आंतरराष्ट्रीय स्तरावर छायाचित्रांचा वापर केला आणि प्रवीण तलान यांची संवेदनशील आणि दयाळू दृष्टीकोनासाठी प्रशंसा केली.

साल २००९ मध्ये ते जगातील सर्वात आघाडीचे फैशन आणि ग्लॅमर कंटेंट क्रिएटर असलेल्या एफटीव्हीसह काम करणारे आणि जगभरात विविध एफटीव्ही निर्मिती करणारे पहिले भारतीय फोटोग्राफर बनले. फैशन टीव्हीने (इंडिया) फोकसमध्ये छायाचित्रकार म्हणून त्यांची निवड केली आणि चैनलसाठी नवीन छायाचित्रण प्रकल्पांची संकल्पना, निर्मिती आणि अंमलबजावणी करण्यासाठी बोर्डवर आणले.

साल २००७ मध्ये, त्यांनी भ्रष्टाचारविरोधी विभागात भाग घेतला आणि एक लघु नाटकीय चित्रपट 'से नो टू करप्शन' केला. इंटरनेटवर असा एकमेव सिनेमा आहे.

विवेकानंदांची शिकवण व ‘गीता’ च्या प्रभावमुळे त्यांनी २३ व्या वर्षी संचेतना नामक स्वयंसेवी संस्था स्थापन केली. त्यांनी रक्तदान शिबीर आयोजित केली व वंचित विद्यार्थ्यांसाठी ग्रंथालयाची स्थापना केली, शिष्यवृत्ती दिल्या, महत्वपूर्ण औषधे पुरविल्या आणि प्रतिभावंत युवकांना राष्ट्रीय व्यासपीठ उपलब्ध करून दिले.

यांच्या फोटोग्राफी मध्ये ही नावे महत्वपूर्ण आहेत -- राजनाथ सिंग, नितिन गडकरी, अमिताभ बच्चन, राजा रेड्डी, प्रियंका चोप्रा, जैकीलीन फर्नांडिस, विराट कोहली, शिखर धवन, ब्रह्मकुमारी बाबा शिवानी व अन्य. मला मोदीचे छायाचित्र चित्रित करायचे आहे, मी नरेंद्र मोदी व्यक्तिमत्त्वाने खूपच प्रभावित आहे. त्याच्याकडे अनेक छटा आहेत- एक योद्धाच्या आक्रमकतेमुळे आणि एका संतची शांतता. ते मिलनसार आहेत... तरीही विनम्र आहे. एक दिवस त्याच्या जीवनशैली आणि कादंबरीचा दस्तावेजीकरण अद्भुत होईल.

त्यांच्या जीवनाचा प्रवास प्रेरणादायी आहे आणि त्यांचे काम वेदना, दुःख आणि निराशाबद्दल नाही, तर आशा, प्रेरणा आणि सक्षमीकरण. त्याची व्यक्तिरेखा कलाकार म्हणून सरहद्दीविशारता म्हणून गणली जाऊ शकते, एक सैनिक नसलेले, मोठ्या हृदयाचा माणूस आणि मूळचा देशभक्त.

सावलीत राहून, सामाजिक कार्यकाळ चालूच आहेत. या पिढीतील सर्वात प्रतिष्ठित फोटोग्राफरांपैकी एक म्हणून ओळखले जात आहेत.